Zingeving heeft eigen plek in ‘totaalplaatje van gezondheid’

“Zingeving past in een brede kijk op gezondheid”, aldus Dilia Leitner, onder meer senior propositie manager bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Dat klinkt ons bij Emmius als muziek in de oren. Maar welke plek heeft zingeving bij een organisatie die – volgens de website – gezondheid het belangrijkste vindt wat er is? En welke woorden horen daar dan bij? Helder hebben wat je bedoelt als het gaat om zingeving (in organisaties) maakt het gesprek hierover een stuk concreter. Wij spraken hierover met Dilia, deelnemer aan de masterclassreeks ‘Betekenis geven aan werk’ en ook over ‘gezondheid als totaalplaatje’ en de rol van zingeving daarin.

In haar rol als propositie manager en product owner ontwikkelt Dilia concepten en aanbod om gezonder te kunnen worden. En ‘gezond’ is in dat verband heel wat ruimer dan ‘niet ziek’. Dilia: “Maar om hiermee aan de slag te kunnen, moeten we gewoon heel goed snappen wat we daar precies over willen zeggen en hoe we daar vervolgens over kunnen praten. Dat is ook de reden dat ik meedoe aan de masterclasses: beter begrijpen.” Maar eerst staan we stil bij de visie van Zilveren Kruis op gezondheid.

Positieve gezondheid

Zilveren Kruis nam ruim twee jaar geleden een nieuwe merkpositionering aan. Die gaat over gezondheid, maar kijkt daarnaar vanuit een veel breder perspectief dan traditioneel het geval was. Dilia: “Begin vorige eeuw was gezondheid vooral ‘afwezigheid van ziekte’. Dat werd door de WHO vervangen door ‘algeheel welbevinden’, maar die omschrijving bleek eveneens niet houdbaar, namelijk vanuit de gedachte dat je een handicap kunt hebben, terwijl je je toch gezond voelt. Zo ontstond de behoefte aan een bredere kijk op gezondheid, met – in Nederland – voormalig huisarts Machteld Huber voorop.” Huber ontwikkelde het concept ‘positieve gezondheid’. Zilveren Kruis bestudeerde concepten als deze en vertaalde die naar een eigen intern model: het totaalplaatje van gezondheid.

Het totaalplaatje van gezondheid van Zilveren Kruis

Het model bestaat uit een aantal concentrische ringen met in het midden lichaam en geest: gezond eten, goed slapen en bewegen. De dingen dus die de meeste mensen met gezondheid associëren. Maar het model gaat verder. Dilia: “Die nieuwe positionering vind ik echt te gek. Die zegt dat gezondheid van lichaam en geest niet het hele verhaal is en dat het ook gaat over je fysieke en sociale omgeving en je basisbehoeften.” Omgeving, relaties en basisbehoeften staan in de tweede ring. Daarmee worden bedoeld het hebben van een fijne woonomgeving, vriendschappen, collegiale relaties en happy zijn op je werk. En dan nog een meer zachte, sociale kant: zelf kunnen beslissen wat voor jou een zinvol leven is, mee kunnen doen, een gevoel van bestaanszekerheid hebben, er mogen zijn en kunnen zijn wie je bent. Deze elementen zijn minder bekende, maar wel heel wezenlijke onderdelen voor een goede gezondheid.

Ster Gouden Loekie

Dilia: “Dat laatste zijn we nu meer handen en voeten aan het geven. Het belang ervan is groot, want dit gaat meer richting geven aan allerlei activiteiten binnen in onze organisatie, maar ook in de samenwerking met de partners zoals gemeenten en zorgaanbieders. De aandacht voor die zachte kant zie je ook al in onze campagnes, zoals in de commercial waar we vorig najaar de Ster Gouden Loekie mee wonnen (‘Gezonder leven is geen wedstrijd’, red.).” Met die commercial laat Zilveren Kruis zijn brede kijk op gezondheid zien.

Gelukkige mensen zijn gezonder

Zilveren Kruis heeft zingeving, in de uitleg van autonomie, sociale verbanden en leefomgeving dus omarmd. Dilia: “Wij proberen nu de binnenste en de buitenste cirkel steeds beter met elkaar te verbinden. Gezondheid start niet met zorg, maar met leven. Een prettig en gezond leven. Zorg draagt maar beperkt bij aan gezondheid. Er spelen veel meer factoren een rol. Maar dat er een sterk verband is tussen geluk en gezondheid, dat is duidelijk. Dat verband is zelfs even sterk als het verband tussen roken en gezondheid. Gelukkige mensen zijn doorgaans gezonder. Andersom blijkt dat verband minder sterk, maar men weet niet nog niet hoe dit precies werkt. Het lijkt aannemelijk dat mensen die gelukkig zijn, ook beter voor zichzelf zorgen. Het werkt dus twee kanten uit.”

Preventie als morele opdracht

Via commercials zoals die van vorig jaar zet Zilveren Kruis meer in op gezondheid én – de Engelsen zeggen het volgens Dilia mooier – wellbeing. Zingeving heeft daar een nauwe binding mee. Dilia: “Met Zilveren Kruis willen we bijdragen aan een gezonder Nederland, door onder meer in te zetten op mensen die het gevoel hebben dat ze een zinvol leven leiden. Wij verwachten dan dat die mensen wellicht beter voor zichzelf gaan zorgen en dat geeft vervolgens een maatschappelijk effect. Gezonde mensen kunnen immers langer een bijdrage leveren aan de maatschappij. Mijn persoonlijke missie hierin is de sterke relatie van zingevingsaspecten en gezondheid uit te dragen. Maar daar hebben we nog een hoop werk voor te doen. Het traditionele beeld is toch dat we klachten gaan behandelen, daar is het hele zorgstelsel toch voornamelijk nog op gericht, terwijl de echte structurele oplossing om iemand te helpen gezonder te worden ook echt ergens anders kan liggen Er zijn gelukkig steeds meer mooie initiatieven in de zorg, die op een brede manier naar gezondheid kijken.”

Het is duidelijk: aan Dilia zal het niet liggen. Zingeving móet op de kaart van organisaties. Mooi daarom dat een organisatie als Zilveren Kruis zich daarvoor sterk maakt, al is de weg daar naartoe lang niet altijd eenvoudig. Dilia: “Soms lijkt het in deze tijd of we juist weer wat onbewuster worden met elkaar. Dat is nu dan even een stap terug en hopelijk straks weer twee stappen vooruit.”

Ook meedoen aan de masterclasses? De nieuwe reeks start op 13 maart en de inschrijving is geopend.