Van zin-kríjging naar zin-máking

“Ik maak zin door te werken,” zei voormalig Denker des Vaderlands, René Gude, toen ik hem voor het eerst ontmoette. Als filosofieredacteur van Trouw was ik nauw betrokken bij de Denker des Vaderlands, in de jaren ervoor werkte ik wekelijks met de filosoof Hans Achterhuis, Gude’s voorganger. 

Ik kende Gude niet en zag op tegen onze ontmoeting: een week daarvoor had Gude te horen gekregen dat zijn botkanker was teruggekeerd en dat genezing uitgesloten was. Zou hij wel zin in hebben om wekelijks met een journalist aan de slag te gaan? “Ik wil hoe dan ook blijven werken,” zei Gude, “want ik maak zin door te werken.” Het woord ‘zin’ viel me op. Verhalen over zingeving die ik als redacteur van Trouw onder ogen kreeg, vond ik vaak vaag en vol goede bedoelingen.  

Zin was volgens Gude vroeger vooral voorbehouden aan religie. Die vorm van zingeving zou je eigenlijk ‘zin-krijging’ moeten noemen, want wij kregen de zin van ons bestaan van boven aangereikt. In onze geseculariseerde samenleving is zin voor velen iets geworden dat je zelf moet maken. Zingeving was zinkríjging en is zinmáking geworden.  

Als zin is iets wat je kunt maken, moet je wel weten wat dat is, zin. Om daar antwoord op te geven, legde Gude het woord ‘zin’ onder de loep. “Als je leven prettig aanvoelt,” zei hij, “als het er aardig uitziet, als je begrijpt waar het over gaat, en als je de doelstelling ervan onderschrijft, dan ben je, qua zin, al een heel eind.” Wat opvalt aan deze omschrijving is dat het om vier aspecten gaat: prettig aanvoelen, er aardig uitzien, begrijpen waarover het gaat, en achter de doelstellingen ervan staan. Voor die vier verschillende kanten van zinmaking vonden wij vier woorden: zinnelijk, zintuiglijk, zinrijk en zinvol.  

Met deze vier betekenissen van zingeving zijn wij aan de slag gegaan. Totdat Gude in 2015 overleed. Daarna ben ik er met steun van Instituut Gak en de Algemene Werkgeversvereniging Nederland mee doorgegaan, om deze vier betekenissen uit te werken voor het bedrijfsleven.   

Voor de leergang Mentor Zingeving ga ik, in module vier, aan de slag met deze vier betekenissen. Na een interactieve lezing, waarbij tientallen concrete voorbeelden uit het bedrijfsleven de revue passeren, passen we in tal van oefeningen de verschillende betekenissen van zingeving toe op ons eigen leven, en de organisaties waarvoor we werken. Tot slot stel ik als journalist elke deelnemer de vraag: wat kun jij morgen aan jouw zin in het leven, aan jouw zin in het werk veranderen?