“Ik breng de zin terug in organisaties”

Praten over zingeving in organisaties is niet altijd gemakkelijk. Want waar gáát het dan over? En welke woorden kies je? Vooroordelen zijn er bovendien volop. Want ‘zingeving’, dat is toch heel zweverig? Juist niet, vindt deelnemer aan editie 1 van Emmius’ master Werk en Zingeving Francisca Smeenge. Zingeving is volgens haar altijd al een issue in organisaties, maar is nog vaak verstopt onder problemen als ‘er komen geen initiatieven uit mijn medewerkers’ of ‘er is zo’n negatieve sfeer’. Issues waar Francisca, als zelfstandig HR-adviseur voor het mkb, graag haar tanden in zet.

In de ervaring van Francisca Smeenge is ‘zingeving’ in de mkb-organisaties waar zij voor werkt een wat beladen begrip. Werkgevers zien vooral de religieuze kant of vinden het zweverig. Naar Francisca’s mening wordt het tijd dat zij inzien hoe aspecten van zingeving juist vóór hen en hun organisatie kunnen werken. Maar dat moet je dan wel uitleggen, volgens Francisca. Dus wat heeft een werkgever er precies aan?

Zingeving ontstaat in samenspel met anderen

Francisca: “Ik merk vaak dat ook ik het nog moeilijk vind om de juiste woorden te vinden, als ik over zingeving wil vertellen. Als ik het dan toch probeer, dan leg ik zingeving uit als iets dat in samenspel met anderen ontstaat en hoe je als individu graag iets wilt toevoegen aan een groter geheel. Elk mens wil ergens deel van uitmaken, zich goed voelen over wat hij of zij doet en vooral ‘ertoe doen’. Als daaraan wordt voldaan in de organisatie waar hij of zij voor werkt, dan voelt een medewerker zich gezonder, zowel lichamelijk als geestelijk. Uiteraard komt dat het bedrijf ten goede.”

Zingeving: aandacht voor de mens achter de processen

Terwijl Francisca het lastig vindt om definities van zingeving te verwoorden die aansluiten bij haar mkb-klanten en hun medewerkers, heeft ze er juist geen enkele moeite mee om aspecten van zingeving toe te passen in haar projecten. “Wat ik doe, is de zin terugbrengen in bedrijven. Dat is niet de opdracht die ik krijg, maar dat is vaak wel hoe het uitpakt. Opdrachtgevers ervaren in deze tijd nogal wat uitdagingen op het gebied van HR en komen bij mij met kwesties als ‘de processen in mijn organisatie worden belemmerd door een bepaalde afdeling’ of ‘er komt geen enkel initiatief vanuit de werkvloer’.”

Met dit soort issues gaat Francisca aan de slag: ”Uitgangspunt van mijn werkwijze is dat ik altijd met medewerkers in gesprek ga. Ik luister écht naar ze en dan komen de verhalen, de frustraties, maar ook de successen. En het komt vaak op hetzelfde neer. Organisaties hebben aandacht voor processen, data, kwaliteit, maar de mens raakt uit beeld. Daar gaat het mis en die spiegel houd ik MT en directie dan voor. In de meeste gevallen komt er dan beweging en lukt het me de improductieve loop om te draaien naar ‘wat heb je precies nodig?’. Je moet er echt iets voor doen, maar dan zie je het gebeuren.”

Master geeft een breed perspectief

Hoewel Francisca zingeving dus al toepast in haar werkpraktijk, besloot ze dat ze er toch nog meer over wilde leren en mee te doen aan de master Werk en Zingeving van Emmius. Wat was haar motivatie? Francisca: “Ik zag wat er gebeurde als ik met organisaties aan de slag ging. Mijn aanpak sloeg aan, maar ik snapte niet hoe dat eigenlijk werkte. Daar wilde ik meer van weten en – zogezegd – bewust bekwaam worden. Hoewel ik nog niet zo lang bezig ben met de studie, werkt dat al. Door de theorie die ik krijg aangeboden, door het brede perspectief en door onderzoek te doen. Daarnaast geven de gesprekken met docenten en medestudenten ook de nodige verdieping.”

Boeiend en inspirerend

Eenvoudig vindt ze de master zeker niet. Want hoe meer ze leert, hoe meer vragen ze krijgt. Verwarrend, maar niet erg, volgens Francisca: “Dat levert ook wel weer iets op. En op sommige zaken is nu eenmaal geen antwoord. Het lijden hoort er immers ook gewoon bij. Soms vergeet ik door mijn studie alles om me heen, zo boeiend en inspirerend is het. Het zet me steeds aan tot nadenken: hoe ga ik dit toepassen? En wat moet ik nog meer weten om er ook echt iets mee te kunnen? Ik besteed er op dit moment heel veel tijd aan, maar ik heb er zoveel lol aan, dat ik het er graag voor over heb.”

Tweede editie start september 2023

De eerste editie van de master Werk en Zingeving startte in september van 2022. Francisca en haar collega-deelnemers zijn daarmee nog tot 2024 onder de pannen. Editie 2 (start september 2023) staat ook alweer klaar en is open voor inschrijving. Wie moeten er volgens Francisca meedoen aan de master? Francisca: “Iedereen die in zijn of haar organisatie wil bijdragen aan de betekenis van werk. Daar bedoel ik mee: meer werkplezier, werkinhoud, iets toevoegen voor jezelf als medewerker en aan het grotere geheel. Dan beperk ik me overigens niet tot betaald werk, het gaat zeker ook over onbetaald werk. Nieuwsgierig zijn naar de achterliggende gedachte is ook belangrijk.”

Francisca Smeenge (53 jaar) is HR-professional, die als zzp’er/interimmer in uiteenlopende branches in het mkb opdrachten uitvoert. Zo’n opdracht kan betrekking hebben op het tijdelijk overnemen van een HR-functie/-afdeling, op management- of teamcoaching of het kan een specifiek project zijn. In nagenoeg alle opdrachten komt ze issues tegen die te maken hebben met betekenisvol zijn in je werk. Lees hier meer over Francisca’s bedrijf HR Support in Process.