Hanneke Muthert over het belang van spiegelplekken in een organisatie
Hanneke Muthert was onlangs te gast bij zorgboerderij Refaja in Drenthe. Aanleiding was de zeventigste verjaardag van Harm, een van de medewerkers. Als cadeau krijgt hij van zorgboer Freek een podcast met verhalen over zijn leven en werk, en die is bijna af. Werk en zingeving is in die verhalen een kernthema en in één ervan vertelde Harm tot zijn tachtigste door te willen werken bij Refaja, omdat hij daaraan zoveel plezier en zin ontleent. Waarom? Het antwoord op die vraag zal duidelijk worden in de podcast. Maar Hanneke deelt alvast graag één bevinding uit de gesprekken die ze met Harm voerde, namelijk het belang van (werk)plekken die jou of ook je organisatie uitnodigen om in de spiegel te kijken.
Spelenderwijs spiegelen
De kunst van het spiegelen is van jongs af aan wezenlijk. Daar is de mens op gebouwd. Denk aan de bekende spiegelneuronen: zenuwcellen die niet alleen actief worden als je zelf actie onderneemt, maar juist ook als je een ander iets ziet doen. Je imiteert die actie dan in je hoofd. Deze oefening in imiteren is belangrijk om vaardigheden te leren. En ze toont ook hoezeer we afgestemd zijn op de groep. Om te leren doen we na, wat we bij anderen zien. Een leven lang leren, betekent dus ook een leven lang imiteren: jezelf door voldoende herhaling vaardigheden of handelingen ‘naar binnen oefenen’.
Leren doe je van opvoeders, vrienden, familie, leraren, collega’s, leerlingen, trainers, online… Zo kun je heel wat leren van ervaren collega’s en andere bedrijven in dezelfde business. Het is dus niet verwonderlijk dat nogal wat zakentripjes gaan naar plekken waar het allemaal nog veel beter gaat.
Spiegelplek
Maar wat nu, als je iets wilt leren dat nog geen plek heeft binnen je eigen branche? Als je een betekenisvolle, andere weg in wilt slaan? Nieuwe waarden wilt integreren? Of als je eens een heel ander geluid wilt horen, om scherper te kijken naar wat er in je eigen organisatie speelt rond zin?
Als imitatie een concrete vereiste is, gaan ‘papieren’ plannen of ideeën alléén niet werken. Kortdurende interventies evenmin. Verandering moet belichaamd worden: verankerd. Het hiervoor beschreven belang van personen waaraan je je kunt spiegelen, roept zo belangrijke vragen op. Welke omgevingen zoeken we eigenlijk uit om van te leren? En krijg je bij dat advies of scholingsbureau ook daadwerkelijk concreet voorgespiegeld hoe zaken anders kunnen?
Soms stuit je onverwacht op een spiegelplek. Refaja nodigde mij uit om te reflecteren op werk en zingeving aldaar. Gaandeweg ontstond het inzicht dat aspecten die voor Harm en anderen wezenlijk blijken, in organisaties waar groei of competitie centraal staan, heel anders vorm krijgen. Zo bleek dat Refaja-medewerkers dikwijls zien waar een ander goed in is, of ook wat die ander nodig heeft om het werk goed te kunnen doen, zonder dat zelf ook direct te willen. Zoiets horen of lezen is een ding. Zien en ervaren raakt zoveel meer. Ik tip: denk eens na: wat zou voor jou(w organisatie) een plek zijn waar je zin krijgt voorgeleefd?
Over Hanneke Muthert
Hanneke is betrokken bij de totstandkoming van Emmius en docent in de leergang Mentor Zingeving. Zij is adjunct-hoogleraar godsdienstpsychologie (RUG) en werkt in onderwijs en onderzoek over: rouw, werk & zingeving en existentiële oefenplaatsen.